Biliyorsunuz Katar ile swap anlaşması yapıldı. Swap anlaşması genelde 2 ülkenin merkez bankası arasında yapılan bir anlaşmadır. X ülkenin ekonomik durumu kötüye gittiğinde, o ülkenin merkez bankası kendisinden daha iyi ekonomisi olan bir başka ülkenin merkez bankasıyla anlaşmaya oturur. Bu bir anlamda bir para satın alma işlemidir. Ekonomisi kötü olan ülke kendi parası karşılığında diğer ülkeden döviz yada kendi parasını satın alır. Satan ülkenin kendi parası güvenilir ve işe yararsa onun üzerinden, değilse daha çok dolar üzerinden yapılır.
Swap anlaşmasındaki kriter şudur, ekonomisi kötü olan ülkenin döviz yada dolar üzerinden garantisi yoksa kendi aralarında yeni bir rakam belirlerler. Mesela dolar karşılığı 12 X para ama ödeme tarihinde 12 olma olasılığı yoksa, ekonomisi iyi olan ülke daha yüksek bir para teklif eder. Bu anlaşmalar olasılık üzerine yapılır ve ekonomisi kötü olan ülke bir anlamda eli mecbur ülkedir.
Gelelim gerçeğe, Türkiye’nin Katar ile swap anlaşması yaptığı ortaya çıktı. Katar doları 22 TL olarak hesaplamış ve anlaşma buna göre yapılmış.100 milyon dolar mı aldın Katar’dan, bu borç şimdiki dolar karşılığı üzerinden değil, ödeneceği zaman yapılan anlaşma üzerinden geri edenecek.
Peki Katar neden parasının değeri kalmamış Türkiye’den para alıyor, ne yapacak Türk lirasını. Çünkü satarken de 22 üzerinden hesapladığı için, bugün 100 milyon dolar karşılığı olarak 1 milyar 350 bin TL yerine 2 milyar 200 bin lira TL alıyor ve bunu kendisi tekrar kura göre dolara çevirdiğinde ilk kârını ediyor. Diyelim ki 3 yıllık bir anlaşma ve dolar o zaman 19 lira oldu, Katar parasını yine 22 üzerinden alıyor ve yine kazanıyor. Türkiye zarar ediyor ama Merkez Bankası dolarına kavuşuyor. Anlayacağınız swap anlaşması sadece geçici bir çözüm.
Ancak benim aklıma daha tehlikelisi geldi ve benim bildiğim Erdoğan bunu da yapar.
Diyelim ki Katar’a bir arazi satacaksınız dolar üzerinden ama TL hesabı arazinin fiyatı 1 milyar. Katar sadece Merkez Bankaları’nın yaptığı swap anlaşmasını burada ön koşul olarak öne sürüp, 1 milyar lirayı 22 üzerinden hesaplatarak daha az dolara satın alabilir.
Bu nereden aklıma geldi, daha önce çok ucuza satılan işlerden aklıma geldi. Bence Erdoğan iktidarı bunu uzun senelerdir bu şekilde uyguluyor ve bir swap dolandırıcılığı yapıyor.
Ahmet Nesin 